 |
Decembernummer 2013vol. 46, nr. 4
|
 |
Speleogenese: het ontstaan van grotten. Geologie of biologie?Herman de SwartAanvankelijk dacht men dat grotten in kalksteen ontstaan door erosie, zoals ook bovengrondse rivieren zich in de ondergrond insnijden. Als een grotgang voldoende groot is, kunnen er blokken van het plafond vallen, en kan er zelfs een zogenaamde blokkenstort ontstaan. Ondergrondse rivieren kunnen dit materiaal weer afvoeren. Nu weten we dat erosie zeker een rol speelt, maar niet de hoofdrol. Foto: Een voorbeeld van mengcorrosie © Wikimedia Commons |
 |
Rijke fauna's uit het Laat-Krijt en Vroeg-Paleoceen van Geulhem (zuidelijk Limburg)John JagtSinds het voorjaar van 2012 is de groeve Curfs door de beheerder, Stichting Het Limburgs Landschap, opengesteld voor publiek en heeft de natuur weer vrij spel. Het onderzoek van de fossielinhoud van de kalkstenen uit het Laat-Krijt en vroegste Paleoceen gaat onverminderd door op basis van eerder aangelegde collecties. Dit artikel - gebaseerd op Ammonieten uit het Laat-Krijt en Vroeg-Paleogeen van Limburg. Staringia, 13 (2012) - beschrijft de tussenstand. Foto: Haaientand in Geulhem Member © Math van Es |
 |
Het aardmagneetveld verzwakt: het einde der tijden?Lennart de GrootAfgelopen zomer rapporteerden diverse nieuwssites n.a.v. mijn proefschrift over de afname van de sterkte van het aardmagneetveld. Recenter haalde de lancering van de SWARM-satellieten, die het aardmagneetveld in detail gaan beschrijven, het nieuws. Maar wat weten we eigenlijk over het gedrag van het aardmagneetveld? En zijn de onheilsberichten over een op handen zijnde omkering van het aardmagneetveld wel terecht? Foto: Brandend asfalt door lava op Hawaii © Lennart de Groot |
 |
Mioceen, modder en meer: Miste 2013Bram Langeveld, Colin van Elderen en Stef MermuysMiste... Voor fossielen verzamelend Nederland een woord met een haast magische betekenis. In het buurtschap Miste bij Winterswijk, in de Gelderse Achterhoek, zit de bijzonder fossielrijke Laag van Miste (Afzetting van Aalten, Formatie van Breda) vrij ondiep in de ondergrond. Dit pakket werd ongeveer 15 miljoen jaar geleden, tijdens het Midden-Mioceen, afgezet in een ondiepe, subtropische zee. In september jl. vond hier een bijzonder graafactie plaats. Foto: Trigonostoma (Trigonostoma) barnardi © Martin Cadée |
 |
Revolutie, riffen en biodiversiteit: de opkomst van de Mesozoïsche tienpotigenAdiël KlompmakerIn de Trias nam de biodiversiteit al flink toe, naar 63 soorten. Uit die periode kennen we met name kreeften en garnalen, maar we vinden hier ook de eerste soort van de Anomura. Grote veranderingen vinden echter pas plaats in de Jura, als het aantal soorten en geslachten binnen de Anomura, kreeften en garnalen sterk toeneemt. De grootste verandering is echter het ontstaan en de opkomst van de krabben, met name in de Laat-Jura in Europa. Foto: De fossielrijke Tsjechische Kotouc-steengroeve © A. Klompmaker |
 |
USB-microscopen onder de loepHerman van DennebroekDe reclameteksten over de digitale microscopen klinken veelbelovend. Het lijkt erg praktisch om bij een onbekend mineraal even met de digitale microscoop een foto te maken en naar een bevriende mineraloog te sturen en zo om hulp te vragen. Maar hoe werkt het in de praktijk? We besloten om een serieuze vergelijkende test te doen met een aantal verschillende USB-microscopen. Ook geef ik drie suggesties voor verbeteringen. Foto: De geteste USB-microscopen © Herman van Dennebroek Lees het volledige testrapport >> |
 |
USB-microscoopstatieven nader bekekenHerman van DennebroekIn het artikel 'USB-microscopen onder de loep' in deze Gea wordt gesteld dat bij het werken met een USB-microscoop het gebruik van een goed statief tot betere resultaten leidt. Bij het toepassen van een grote vergrotingsfactor is het zelfs een must! Maar wat is een goed statief? In dit artikel bespreek ik twee statieven, van de merken Conrad en Dino Lite. Conclusie: Dino-Lite is vele malen beter bruikbaar dan het statief van Conrad, maar er zijn ook nadelen. Foto: Detail Conrad-statief © Herman van Dennebroek Lees het volledige testrapport >> |
 |
Verrassende kristalstructuur van raadselachtig vaterietTom van LoonVateriet is niet alleen vanwege zijn specifieke voorkomens een heel bijzonder mineraal. Het heeft namelijk ook een bijzondere kristalstructuur. Deze kon moeilijk worden vastgesteld omdat vateriet nauwelijks in zuivere vorm en in voldoende grote kristallen voorkomt. Moderne technieken hebben nu echter tot een doorbraak geleid omdat er tegenwoordig slechts zeer weinig materiaal nodig is om de kristalstructuur van een mineraal te kunnen bepalen. Foto: De stekel van een zakpijp bevat vateriet © Gilbert e.a. Lees het volledige artikel online >> |
En verder: boekbesprekingenGaining Ground. The Origin and Evolution of Tetrapods, door Eric W.A. Mulder |
